Guitar ở hình dạng hiện tại là một sự đổi mới tương đối gần đây. Guitar điện cũng mới xuất hiện từ những năm 1950. Tìm hiểu trước về các nghệ sĩ guitar nổi tiếng và phong cách âm nhạc của họ có thể sẽ giúp bạn xác định được thể loại mà bạn muốn theo đuổi về sau này.
Nội dung bài viết:
- Nguồn gốc xa xưa của cây đàn guitar.
- Những bậc thầy về guitar đầu tiên trong lịch sử.
- Sự phát triển của dòng nhạc cổ điển.
- Đàn guitar ở nước Mỹ.
- Sự hồi sinh của dòng nhạc Folk(dân gian)
- Nhạc cụ phổ biến nhất ngày ngay
Nguồn gốc cổ xưa của đàn guitar
Giai đoạn trước công nguyên
Thời Ai Cập cổ đại xuất hiện những nhạc cụ giống như đàn guitar được các vị vua Pharaon dùng để giải trí.
Đàn guitar có một lịch sử cao quý và cổ xưa. Một nhạc cụ có dây với các mặt uốn cong được tìm thấy trên lăng mộ của Vua Thebes thế kỷ thứ 37 TCN. Và một tác phẩm điêu khắc từ Cappadocia khoảng năm 1000 TCN thậm chí còn cho thấy một nhạc cụ giống guitar của Ai Cập với các dấu hiệu của phím đàn. Cũng có bằng chứng về các nhạc cụ có dây giống đàn guitar cực kỳ cổ xưa ở Ba Tư và Ả Rập.
Thời kỳ mới
Vào khoảng thế kỷ thứ XIII, đàn guitar được biết đến dưới hai dạng: đàn guitar Latin và đàn guitar Moorish. Cả hai đều được minh họa trong những bức tranh thu nhỏ tuyệt đẹp trong bản thảo “Cantigas de Santa Maria” do Alfonso – Nhà thông thái Tây Ban Nha viết. Đàn guitar Latin giống với hình dạng hình số tám của guitar hơn khi nó được phát triển ở Tây Ban Nha và Ý.Vào đầu thế kỷ XVI ở Tây Ban Nha, đàn vihuela trở thành nhạc cụ được các nhạc sĩ nghiêm túc lựa chọn. Trên thực tế, vihuela là một dạng guitar ban đầu, với sáu cặp dây. Nhạc Vihuela có thể được chơi mà không cần thay đổi trên cây đàn guitar hiện đại. Sự khác biệt đáng kể duy nhất là việc ghép nối các dây để tạo ra âm thanh mạnh mẽ hơn, có thể so sánh với guitar 12 dây ngày nay. Vihuela được chơi bằng các ngón tay, và một kho nhạc tồn tại cho nó ở dạng ký hiệu được gọi là “tab”. Cách chỉnh giống như của cây đàn bầu thời Phục hưng, mà ở phần còn lại của Châu Âu được coi là “Vua của các loại nhạc cụ” và âm nhạc của nó bấy giờ là một nguồn màu mỡ cho các nghệ sĩ guitar.
Đồng thời, một cây đàn guitar nhỏ hơn, đầu tiên có bốn và sau đó là năm cặp dây, được phát triển đơn giản hơn sử dụng cho phong cách chơi hợp âm và quạt chả còn gọi là “rasgueado” được sử dụng làm nhạc đệm cho điệu nhảy.
Những bậc thầy đầu tiên về guitar trong lịch sử
Vào cuối thế kỷ XVI, đàn vihuela không còn được ưa chuộng nhưng nó vẫn tồn tại dưới dạng guitar với 5 cặp dây. Cái tên Tây Ban Cầm đã gắn liền với nhạc cụ này, để có thể phân biệt với các loại 4 cặp dây trước đó, mặc dù guitar cũng nổi tiếng ở Ý.
Các nghệ sĩ thế kỷ XVI-XVII
Francesco Corbetta (khoảng 1615–1681), một nghệ sĩ nổi tiếng người Ý, đã công bố rộng rãi thể loại fingerstyle, vượt ra khỏi kiểu chơi hợp âm đơn giản. Phong cách này trở nên phổ biến đến nỗi nó nhanh chóng trở thành cơn sốt của các triều thần thế kỷ XVII ở Pháp và Anh. Và guitar bắt đầu phát triển mạnh ở những nước đó.
Tại Pháp, Robert de Visée tài năng (khoảng 1660 – 1720) thường xuyên chơi cho Louis XIV nghe. Người mà ông đã dành tặng bộ sưu tập các tác phẩm xuất bản năm 1682.
Quay trở lại Tây Ban Nha, cuốn sách hướng dẫn nổi tiếng năm 1674 của Gaspar Sanz bao gồm hướng dẫn kỹ thuật chi tiết và một bộ sưu tập tốt các bản nhạc vẫn còn được sử dụng rộng rãi.
Thời kỳ xuống gốc của guitar
Lịch sử của guitar có lúc thăng và đương nhiên cũng có lúc trầm. Thế kỷ XVIII chứng kiến thời kỳ xuống dốc của guitar và sau đó dây đôi nhường chỗ cho dây đơn và dây thứ sáu được thêm vào, tạo ra cấu hình quen thuộc của đàn guitar như hiện nay. Ruột cừu được sử dụng để làm ba dây đầu tiên. Âm thanh bass được hình thành bằng cách quấn dây đồng mạ bạc vào lõi sợi tơ.
Dây thứ sáu xuất hiện đã tạo ra một làn sóng mới đối với công chúng, được dẫn dắt và truyền cảm hứng bởi những người chơi đàn điêu luyện. Họ cũng đã sáng tác và viết các bài hướng dẫn chơi đàn guitar ở dạng mới. Một vài trung tâm như Vienna và Paris, và cầm thủ vĩ đại như Mauro Giuliani (1781–1829) đến từ Ý và Fernando Sor (1778–1839) đến từ Tây Ban Nha đã bị thu hút bởi làn sóng di cư lên phía bắc, nơi những khán giả và sinh viên nhiệt tình đang chờ đợi họ. Cả hai đều sáng tác rất nhiều cho guitar, và đặt nền móng cho guitar solo. Ferdinando Carulli (1770–1841) đã tạo ra một phương pháp guitar được sử dụng cho đến ngày nay. Và các tác phẩm trong “25 Melodious Studies” của Matteo Carcassi (1792–1853) vẫn là một trong những bài học chuẩn dành cho sinh viên trường nhạc.
Guitar rơi vào tình trạng suy thoái lần thứ 2
Đến giữa thế kỷ XIX, guitar một lần nữa rơi vào tình trạng suy thoái. Guitar ít được chơi hơn và hiếm khi có mặt trong các buổi hoà nhạc. Nhờ Francisco Tárrega (1852–1909), guitar một lần nữa gây được sự chú ý của đông đảo công chúng.
Mặc dù không biểu diễn tích cực như Sor hay Giuliani, danh tiếng của Tárrega vẫn lan rộng nhờ những sáng tác tuyệt vời và khả năng tạo ra những âm thanh cực kỳ hay và đặc biệt. Điều này một phần do kiến thức sâu sắc của ông về các ngón tay trong guitar và dùng các thế tay trên cao để đạt chất lượng tốt nhất. Công chúng có xu hướng chỉ quen với năm phím đầu tiên của đàn guitar, và chuộng những bản nhạc dành cho học sinh nằm trong giới hạn này. Tárrega đã bỏ qua những hạn chế này để tập trung vào các tác phẩm khai thác toàn bộ cây đàn guitar. Và kết quả là thành lập một trường phái chơi và sáng tác tồn tại cho đến nay.
Dù không phải là học trò của Tárrega, Segovia (1893–1987) vẫn tiếp tục kế thừa và biểu diễn các tác phẩm của Tárrega rộng rãi trong buổi hòa nhạc. Khi Tárrega nghỉ hưu, Segovia đã mang cây đàn ra thế giới, và đưa cả thế giới vào các buổi hòa nhạc của mình với những kỹ thuật và nhạc công điêu luyện cho đến nay vẫn chưa được biết đến. Nhờ ông mà guitar hiện được công nhận là một nhạc cụ đáng để nghiên cứu nghiêm túc. Sự tương tác của ông với các nhà soạn nhạc đã truyền cảm hứng cho phần lớn các tác phẩm hiện có.
Phong cách chơi phổ biến
Nhạc Folk
Song song với sự phát triển của âm nhạc sáng tác cho guitar là sự phát triển phổ biến trong thể loại âm nhạc dân gian(Folk). Ở Tây Ban Nha, guitar đã được sử dụng từ những thời kỳ đầu tiên để đệm cho những buổi khiêu vũ. Nó đã có một lịch sử lâu đời và được dùng để đệm hát. Vào thế kỷ 19, phong cách Flamenco đã phát triển thành phần đệm cho các bài hát và điệu múa của Andalusia. Lấy cảm hứng từ những người gypsies. Bắt nguồn từ những bài hát và điệu múa của họ khi họ hòa quyện với âm nhạc dân gian truyền thống. Phong cách này đã phát triển thành một loại hình nghệ thuật phức tạp và đầy sức sống. Guitar là nhạc cụ đệm chính. Và việc tiếp tục tìm kiếm sự đa dạng kết hợp với tinh thần cạnh tranh giữa những người chơi đã đưa kỹ thuật guitar lên mức cao nhất. Nhiều nghệ sĩ guitar flamenco không đọc nhạc. Và phong cách phát triển chủ yếu thông qua trao đổi ý tưởng và thử nghiệm.
Flamenco
Huyền thoại Ramón Montoya (1880–1949) được cho là người khởi xướng nhiều bản giả giọng hay nhất. Tên được đặt cho các cụm từ âm nhạc được sử dụng để xen kẽ các câu của bài hát và để tô điểm cho các điệu nhảy. Theo truyền thống, flamenco không được coi là nghệ thuật độc tấu dành cho nghệ sĩ guitar. Người chơi về cơ bản là người đệm đàn điêu luyện cho bài hát và điệu nhảy. Tuy nhiên, ngày nay các nghệ sĩ guitar flamenco đã xuất hiện trong các buổi hòa nhạc và chơi các bản ngẫu hứng dựa trên kỹ năng đệm của họ để làm hài lòng fan hâm mộ hoặc những người đam mê dòng nhạc này.
Trong thế giới học thuật ngày nay, cây đàn guitar đã đạt được một mức độ được công nhận và tôn trọng mà cách đây 50 năm vẫn chưa có được. Ngày nay, đã có rất nhiều trường đại học và học viện âm nhạc cung cấp bằng cấp âm nhạc về guitar được chấp nhận là nhạc cụ chính. Trong lĩnh vực phổ biến, guitar vẫn giữ vị thế riêng của mình mặc dù có nhiều loại đàn dễ chơi hơn. Mặc dù âm thanh được khuếch đại điện tử và thường bị bóp méo đôi chút. Nhưng cảm giác của con người luôn rõ ràng và không có gì có thể mô phỏng hoàn toàn tác động của ngón tay lên dây đàn.
Đàn guitar ở nước Mỹ
Thế kỷ XVIII-XIX
Đàn guitar acoustic đến Mỹ vào đầu những năm 185x, chủ yếu nhờ những người nhập cư từ Đông Âu. Nghệ nhân guitar Christian Friedrich (C. F.) Martin rời quê hương Đức vì không hài lòng với những giáo hội giám sát việc sản xuất nhạc cụ ở quê nhà. Trong lúc đó, nhiều nhà máy được xây dựng để sản xuất ra hàng loạt những cây đàn guitar rẻ tiền. Và các chuỗi cửa hàng như Sears Roebuck và Montgomery Ward bắt đầu bán những cây đàn trị giá 5 đô la.
Vào thế kỷ 19, guitar đã được quảng bá như nhạc cụ trong phòng khách cho những cô gái trẻ. Trước khi có đầu đọc đĩa và radio, sáng tác nhạc là một hoạt động nghiệp dư rất được yêu thích. Những cô gái trẻ được đặc biệt khuyến khích học nhạc như một kỹ năng xã hội quan trọng. Trong khi cây đàn piano lớn và khá cồng kềnh, cây đàn guitar nhỏ và âm thanh thì ngọt ngào. Vào thời điểm đó, hầu hết các cây đàn guitar đều nhỏ hơn nhiều so với các mẫu jumbo ngày nay. Và dây của chúng đều được làm từ ruột động vật theo phong cách cổ điển. Do đó, guitar được cho là một nhạc cụ lý tưởng cho các cô gái trẻ, và nó nhanh chóng trở nên phổ biến.
Thế kỷ XX
Khi các nghệ sĩ hòa nhạc bắt đầu sử dụng guitar vào đầu thế kỷ XX. Họ đã yêu cầu những cây đàn to hơn. Các hãng sản xuất guitar phản hồi bằng cách tạo ra những cây đàn lớn hơn. Một số hãng khác bắt đầu thử nghiệm các hình dạng khác nhau cho thân đàn guitar để cải thiện âm lượng và tiếng bass. Hãng Martin đã có một đóng góp quan trọng lúc công ty còn rất trẻ với việc giới thiệu cây đàn guitar dáng D (hay Dreadnought) của họ. Với phần dưới rộng hơn (hoặc một nửa phần thân) và kết cấu đủ chắc chắn để chịu được loại dây kim loại mới ra đời khi ấy. Nhạc cụ ngay lập tức trở nên phổ biến nhờ tiếng bass và sức mạnh truyền tải lớn.
Vào những năm 20 và 30, guitar bắt đầu thay thế banjos như một nhạc cụ được lựa chọn trong các ban nhạc jazz. Những người chơi nhạc jazz cần những cây đàn to hơn nữa. Hãng Gibson đã giới thiệu các nhạc cụ cỡ jumbo với đỉnh chạm khắc và lỗ hình chữ f phù hợp với thể loại nhạc jazz. Những nghệ sĩ độc tấu như Eddie Lang đã giúp guitar phổ biến hơn nhờ nhạc jazz. Mặc dù phải nhờ thêm nhạc sĩ gypsy người Pháp tên là Django Reinhardt nữa mới thực sự thể hiện được tiềm năng chơi jazz của guitar.
Một số loại đàn lai kỳ lạ
Việc tìm kiếm những cây đàn guitar to hơn đã dẫn đến một số loại đàn lai kỳ lạ, bao gồm cả những cây đàn toàn thân bằng thép với bộ cộng hưởng hình nón gắn sẵn. Nhưng chính những thử nghiệm của những người chơi Les Paul đã dẫn đến sự đổi mới lớn nhất trong số chúng: một cây đàn guitar điện có thân bằng gỗ nguyên khối. Leo Fender đã nhanh chóng bắt kịp vị trí dẫn đầu của Paul. Ông đã giới thiệu ba mẫu thân rắn vào những năm 1950 đó là: Broadcaster, Telecaster và Stratocaster. Hai mẫu cuối hiện vẫn đang được sản xuất và vẫn chiếm trọn trái tim của những người anh em chơi rock ở khắp mọi nơi trên thế giới.
Sự hồi sinh của dòng nhạc Folk
Các phong trào phục hưng của guitar
Vào những năm 60, guitar có một thời kỳ phục hưng thực sự, được khơi dậy bởi hai phong trào khác nhau. Một là “Phục hưng dân gian”, trong đó những người trẻ tuổi chơi guitar biểu diễn các bài hát mang tính thời sự. Bob Dylan là người được biết đến nhiều nhất và có lẽ là người vĩ đại nhất trong số những ca sĩ / nghệ sĩ guitar này. Các bài hát của anh ấy đã ảnh hưởng đến hàng trăm người khác.
Thứ hai là sự xuất hiện của The Beatles ở Mỹ và Cuộc xâm lược của người Anh. Khi The Beatles lần đầu tiên xuất hiện. Tất cả mọi người đều bắt chước kiểu tóc, quần áo cho đến giày dép và một cách rất tự nhiên cả nhạc cụ nữa. Cây guitar Rickenbacker được John Lennon ưa thích và cây bass Hofner do Paul McCartney chơi đã sớm trở thành những nhạc cụ được order nhiều nhất trong các cửa hàng âm nhạc trên khắp nước Mỹ. Các hãng sản xuất nhạc cụ đã nhanh chóng liên hệ tặng nhạc cụ miễn phí cho The Beatles để họ có thể hưởng lợi từ việc quảng cáo.
Một vài huyền thoại guitar
Cuộc xâm lược của Anh cũng sinh ra những huyền thoại guitar như Eric Clapton, chịu ảnh hưởng từ những người chơi nhạc blues của Mỹ. Một cuộc chiến thực sự đã nổ ra giữa những người theo đảng phái của Fender Stratocaster với Gibson, Les Paul nổi tiếng không kém. Một số bảo vệ một bên là “chén thánh” của âm thanh guitar trong khi những người khác lại đi theo phe bên kia. Đã có thêm “hiệu ứng(Effects)” – từ wah-wah đến fuzztone – Một kho vũ khí rất lợi hại cho guitar. Một trong những nghệ sĩ guitar đầu tiên sử dụng những hiệu ứng này là Jimi Hendrix – một huyền thoại rất nổi tiếng trong giới guitar.
Lời kết
Ngày nay, guitar đã trở thành một trong những nhạc cụ phổ biến nhất trong cuộc sống. Gõ cửa một nhà nào đó, rất có thể bạn sẽ tìm thấy một cây đàn guitar trong nhà. Đàn guitar dễ chơi, di động và có thể thích ứng với mọi phong cách âm nhạc.
Trên đây là quá trình hình thành và phát triển của guitar. Mong rằng bài viết này phần nào giúp bạn hiểu hơn về cội nguồn của guitar và quá trình phát triển đầy thăng trầm của nó. Mọi ý kiến đóng góp xin để lại bình luận bên dưới giúp mình nhé. Đừng quên chia sẻ bài viết nếu các bạn thấy nó hay và có ích.
Cảm ơn các bạn đã đọc đến đây. Hẹn gặp lại các bạn trong những bài viết tiếp theo.
Bạn muốn tìm hiểu thêm về guitar và mở rộng kiến thức của mình? Nhấp vào đây để xem tất cả các bài viết hướng dẫn của chúng tôi.
Tài liệu tham khảo: The Complete Idiot’s Guide to Playing Guitar
Biên soạn bởi Guitar Zone
